Васілеўская. Масавыя рэпрэсіі інтэлігенцыі
У шэрагу вялікіх бедстваў, якія напаткалі беларускі народ за гады існавання савецкай улады, найбольш цяжкімі з’яўляюцца палітычныя рэпрэсіі, згубіўшыя сотні жыццяў рабочых, сялян, інтэлігенцыі. Асабліва балюча яны адбіліся на беларускай інтэлігенцыі, шэрагі якой і так з’яўляліся даволі малалікімі. Рэпрэсіі супраць яе пачаліся адразу пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі і датычылі тых, хто не прыняў савецкую ўладу, выступаў […]
Падрабязней 
Аляксандр Гужалоўскі – Вялікі тэрор 1937-1938 гадоў у лістах жыхароў БССР Сталіну
З дапамогай лістоў, адрасаваных людзьмі ў органы ўлады, можна даследаваць розныя бакі палітычнага, сацыяльнага і культурнага жыцця грамадства...
Падрабязней 
Зміцер Дрозд – Месца расстрэлу: Ворша
Беларускі дакументацыйны цэнтр выпусціў даведнік з біяграфіямі расстраляных у Воршы ў часы Вялікага тэрору
Падрабязней 
Раманава Ірына – “Лепельская справа”: 1937 год у Беларусі
У другой палове 1937 – пачатку 1938 г. па СССР пракацілася хваля раённых паказальных працэсаў, агульная колькасць якіх склала не менш за некалькі сотняў. Першы быў праведзены ў БССР, у Лепельскім раёне.
Падрабязней 
Гужалоўскі А.А. Новыя дакументы пра палітычную чыстку студэнтаў БДУ ў 1929/30 навучальным годзе
У артыкуле разглядаецца працэс пралетарызацыі вышэйшай школы БССР на прыкладзе палітычнай чысткі студэнтаў БДУ ў 1929/30 навучальным годзе. Раскрываецца механізм чысткі, яе мэты і наступствы.
Падрабязней 
Гужалоўскі А.А. Левая камуністычная апазіцыя ў БССР (1920-1930-я гг.)
У 1920-я гады ў Расійскай камуністычнай партыі (бальшавікоў) адбывалася барацьба за ўладу, звязаная з рознымі аспектамі існавання партыі і савецкай дзяржавы. Адгалоскі гэтай барацьбы назіраліся і ў БССР.
Падрабязней 
«Песня мужыка», або Аповяд пра лёс i трагедыю паэта-пачаткоўца i яго твораў
У лютым 1937 г. вучань сёмага класа з вёскi Анонiчы Крычаўскага раёна Ягор Калбееў паслаў у газету «Звязда» свой верш «Песня мужыка». Паглядзіце, што з гэтага выйшла.
Падрабязней 
Анатоль Сідарэвіч. Апошнія дні Антона Луцкевіча
Аўтар публікуе тэкст дакументаў з саратаўскага архіва ФСБ Расійскай Федэрацыі, датычных смерці Антона Луцкевіча.
Падрабязней 
Гужалоўскі А.А. Мінскі канцэнтрацыйны працоўны лагер (1921-1922 гг.)
Адной з малавядомых старонак гісторыі першых гадоў савецкай улады з'яўляецца існаванне канцэнтрацыйных працоўных лагераў для "перавыхавання" розных катэгорый насельніцтва. Адзін з такіх лагераў дзейнічаў у 1921-1922 гг. у Мінску.
Падрабязней 
Ірына Раманава. “Нам Сталін дазволіў маліцца Богу”: Супрацьстаянне вернікаў і дзяржавы ў 1937 годзе
Да сярэдзіны 1930-х гадоў бальшавікі, відаць, былі ўпэўнены калі не ў поўнай сваёй перамозе над рэлігіяй, то ў эфектыўнасці кантролю над ёй. Аднак рэчаіснасць сведчыла аб зваротным.
Падрабязней 
Кузняцоў І.М. Палітычныя рэпрэсіі на Беларусі ў 20 стагоддзі
Даклад Ігара Мікалаевіча Кузняцова на навуковай канферэнцыі "Праблемы перыядызацыі гісторыі Беларусі" (Магілёў, 2001 г.), прысвечаны праблеме перыядызацыі гісторыі палітычных рэпрэсій у Беларусі.
Падрабязней 
Сяргей Грахоўскі – Споведзь
Аўтабіяграфічныя аповесці «Зона маўчання» і «Такія сінія снягі» па праву можна лічыць беларускім аналагам «Архіпелага ГУЛАГ». У іх аўтар распавядае пра пакутныя дзесяцігоддзі сваёй маладосці і сталасці, пра трагічныя лёсы сяброў і знаёмых.
Падрабязней 
Чорная кніга імёнаў, якім ня месца на мапе Расіі
На нашых вуліцах і плошчах дагэтуль стаяць помнікі людзям, чые рукі ў крыві нашых бацькоў і дзядоў. Назвы вуліц і гарадоў носяць імёны арганізатараў і выканаўцаў злачынства супраць свайго народу. У Расіі ў 1990-х быў складзены спіс імёнаў, якія варта выключыць з тапонімаў. Кніга, складзеная Сяргеем Волкавым, утрымлівае 122 нарыса пра асоб і падзей, якія […]
Падрабязней 
Ларыса Геніюш. Споведзь
“Споведзь” Ларысы Геніюш – шчыры аповед пра жыццё, пра тое, хто і калі спрычыніўся да пакут беларускага народа, як было ў савецкіх турмах і лагерах.
Падрабязней 
Вернутыя імёны: Супрацоўнікі АН Беларусі, якія пацярпелі ў перыяд сталінскіх рэпрэсій
У кнізе аналізуюцца прычыны і ўмовы палітычных рэпрэсій ў дачыненні да беларускіх навукоўцаў у 1930-1940 гадах, прадстаўлена інфармацыя пра 143 супрацоўнікі Акадэміі навук Беларусі, якія пацярпелі ў перыяд сталінскіх рэпрэсій.
Падрабязней 
Аляксандр Лукашук. За кіпучай чэкісцкай работай. З жыцця катаў
У 1997 годзе Аляксандар Лукашук апублікаваў кнігу "За кіпучай чэкісцкай работа. З жыцця катаў". Як і вынікае з падзагалоўку, кніга прысвечана не ахвярам рэпрэсій, а тым, хто арыштоўваў, дапытваў, выносіў прысуды і расстрэльваў.
Падрабязней 
Спіс супрацоўнікаў НКУС БССР
Журналіст Аляксандар Лукашук (адзін з заснавальнікаў Мартыралогу Беларусі", у 1990-1995 член Камісіі Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь па правах ахвяраў палітычных рэпрэсій), сабраў 195 імёнаў супрацоўнікаў НКУС БССР на 1937 год. Няма сумневаў, што большасць з іх мае прамое дачыненне да рэпрэсій у Беларусі. Мы будзем дапаўняць гэты спіс.
Падрабязней 
Радзім Гарэцкі. Браты Гарэцкія
Кніга акадэміка Радзіма Гарэцкага “Браты Гарэцкія” — зборнік дакументаў, прысвечаны роду Гарэцкіх. Да гэтага моманту сабраныя тут дакументы нідзе не друкаваліся. Выданне гэтай кнігі прысвечана юбілею Максіма Гарэцкага.
Падрабязней 
Месцы памяці ахвяраў камунізму ў Беларусі
Кніга "Месцы памяці ахвяраў камунізму ў Беларусі" пад рэдакцыяй Анны Камінскі была падрыхтаваная нямецкімі і беларускімі гісторыкамі для Фонда даследавання камуністычных дыктатур (Германія).
Падрабязней 
Дзярновіч А. Рэабілітацыя. Зборнік дакументаў і нарматыўных актаў па рэабілітацыі.
У зборніку праводзіцца аналіз рэпрэсіўнага заканадаўства БССР, працэсу рэабілітацыі ў БССР і Рэспубліцы Беларусь. Акрамя таго, у зборніку прадстаўлены дакументы міжнароднага заканадаўства пра злачынствы супраць чалавецтва.
Падрабязней 
Кузняцоў І.М. Засакрэчаныя трагедыі савецкай гісторыі
Кніга апавядае пра жыццё, малавядомыя факты біяграфій, выпрабаванні, славу і нянавісць, здраду і шляхетнасць, якія перапляліся ў лёсах ахвяраў і катаў, трагічна паламаных рэпрэсіўнымі рэжымамі.
Падрабязней Фісунаў В. А. Палітычныя рэпрэсіі 1920–1950-х гадоў у Беларусі (крыніцазнаўчы аналіз)
Вывучэнне на сучасным этапе такой актуальнай тэмы, як палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі ў 1920-1950-я гг. немагчыма без аналізу ўсёй сукупнасці гістарычных крыніц па гэтай праблеме: заканадаўчых і следча-судовых дакументаў, мемуараў, літаратурных твораў, статыстычных крыніц, фота- і кінадакументаў. У Беларусі ўласны падыход да праблемы палітычных рэпрэсій быў абазначаны напрыканцы 1980-х гг. Было прынята Пастанова Вярхоўнага Савета […]
Падрабязней 
Фотаздымкі трэста Дальстрой 1934-36 гадоў
«Дальстрой» — дзяржаўны трэст па дарожнаму і прамысловаму будаўніцтву ў раёне Верхняй Калымы. Праца ў экстрымальных паўночных умовах па засваенню тэрыторыі, здабычы золата, руды і вугля, а таксама развіццю інфраструктуры выконвалася вольнанаёмнымі працоўнымі, а пасля падначальвання НКУС СССР, у 1938 годзе, вязнямі розных папраўча-працоўных лагяроў. Фотаздымкі паказваюць пообытавыя ўмовы ў лагерах. Крыніца: http://hasid.livejournal.com/986715.html
Падрабязней 
Кузняцоў І.М. Носьбіты нацыянальнай ідэі – ахвяры таталітарнага рэжыму
Спусташальныя войны й бальшавіцкі тэрор падарвалі нацыянальныя сілы Беларусі. Значная частка актыўных палітычных дзеячоў, што бралі ўдзел ува Ўсебеларускім Кангрэсе й у стварэньні незалежнайНароднай Рэспублікі, змушаная была эміграваць.
Падрабязней Рэпрэсіі ў першай палове 1930-х гадоў
Шырокамаштабнымі рэпрэсіямі супраць сялянства суправаджаўся працэс гвалтоўнай калектывізацыі. З 1929 па 1932 толькі праз раскулачванне было ліквідавана ад 48 да 64 тыс. гаспадарк (297,8 – 396,8 тыс. чалавек). Да 1932 года працэс масавага раскулачвання быў афіцыйна спынены, аднак рэпрэссіі супраць сялян не спыніліся. Рэпрэсіўным па сваёй сутнасці быў закон ад 7 жніўня 1932 г. “Аб […]
Падрабязней